Veranderende tijden brengen complexe uitdagingen met zich mee, en soms zijn deze uitdagingen zo taai dat ze ‘wicked problems’ worden genoemd. Ze hebben geen vaste oplossingen, geen duidelijke eindpunten en lijken uniek in hun complexiteit. In de blog ‘Complexiteit Ontcijferd: Hoe herken je een ‘Wicked Problem’ binnen jouw organisatie?’ lees je hier alles over.
Dus als je te maken hebt met een wicked problem, hoe ga je hier dan mee om? Hier is een stappenplan gebaseerd op systeemdenken en Group Model Building dat je kan helpen om succesvol met ‘wicked problems’ om te gaan.
Het aanpakken van een ‘Wicked problems’ is een gezamenlijke effort. Breng dus een goede afvaardiging van de betrokkenen aan tafel. Hun verschillende perspectieven en expertise kunnen waardevolle inzichten bieden voor het vinden van oplossingen. Blijf gedurende het hele traject in contact met alle betrokkenen en ben ook flexibel, want de aard van een wicked problem vraagt dat je flexibel bent wanneer er extra inzichten ontstaan of verandering in de aard van het probleem optreed. Samenwerking en open communicatie zijn dan ook echt onmisbaar in het omgaan met complexe uitdagingen.
Brainstorm met de groep betrokkenen over de verschillende variabelen die te maken hebben met het probleem. Dit kunnen variabelen zijn die geraakt worden door het probleem en kunnen ook juist variabelen zijn die het probleem veroorzaken. Door vervolgens in te gaan op de verbindingen tussen deze verschillende variabelen ontstaat er een eerste inzicht in het systeem waar je mee te maken hebt en ook de complexiteit van het probleem.
Hoewel ‘wicked problems’ geen vaste eindpunten hebben, kun je wel duidelijke doelen stellen. Dit helpt bij het richten van je inspanningen ‘wat is beter’ en biedt een meetlat voor succes wanneer je eenmaal gekozen hebt om een eerste oplossing om in te zetten.
Wanneer je zicht hebt op de huidige situatie en gevoel hebt bij de gewenste situatie ga je aan de slag met het bepalen van de ‘knoppen’ om aan te draaien. Wees je er van bewust: ‘zekerheid bestaat niet als je te maken hebt met ‘wicked problems’. Je kunt echter wel gebruik maken van de kracht van de groep om een keuze te maken. Ook maak je gebruik van de inzichten die je hebt opgedaan bij stap 2, zijn er bijv. variabelen die veel interactie hebben met andere variabelen dan is de kans groot dat je hier zo’n ‘hoofdknop’ te pakken hebt waarop een kleine interventie een groot verschil kan maken.
Let the fun start. Verken al brainstorm verschillende oplossingsrichtingen. Moedig creatief denken aan en laat ruimte voor innovatieve ideeën, zelfs als ze in eerste instantie ongebruikelijk lijken.
Beoordeel de voorgestelde oplossingen op basis van hun potentieel en impact. Prioriteer de meest veelbelovende richtingen.
Doordat je te maken hebt met nieuwe oplossingen is het slim om met prototypes te werken of kleinere experimenten. Dit kan je helpen om de oplossing te testen in de praktijk. Weet wel dat een ‘wicked problem’ uniek is in zijn soort een garantie krijg je dus nooit. Wel kun je je oplossing nog wat aanscherpen door de geleerde lessen te gebruiken om je aanpak te verfijnen en ga door met het aanpassen en experimenteren. Gebruik hierin je flexibiliteit als wapen: ‘Wicked problems’ veranderen voortdurend, dus wees flexibel en pas je aanpak aan naarmate er nieuwe inzichten binnenkomen.
Gebruik je eerder bepaalde meetlat om te bekijken of de situatie ‘beter’ is geworden daar voorheen. Leg je lessen vast bijv. in he model wat je in stap 2 hebt gemaakt. Zo kun je ook voor een volgende oplossing weer snel inspelen op de realiteit.
Het aanpakken van ‘wicked problems’ is geen lineair pad, maar een experimentele reis. Met een systemische aanpak, open geest en vastberadenheid kun je complexiteit omarmen en onbekend terrein verkennen.
Wil je ook graag complexe ‘wicked problems’ het hoofd bieden? Neem contact met ons op voor meer informatie over hoe onze expertise en methoden kunnen bijdragen aan het aanpakken van uitdagende vraagstukken en het stimuleren van positieve verandering.
