In een wereld die steeds complexer wordt en waar de onderlinge afhankelijkheden sterker worden, is het steeds belangrijker om verandertrajecten te benaderen met een systemische bril op. Bij De Verbeterstudio staat systeemdenken centraal in onze verandertrajecten. In deze blogserie nemen we je mee in de methoden die we toepassen om systeemdenken in te zetten tijdens organisatietransformaties. In deze eerste blog verkennen we de wereld van ‘wicked problems’ en wat belangrijk is bij het aanpakken hiervan.
Voordat we dieper ingaan op hoe systeemdenken kan bijdragen aan ‘wicked problems’, laten we eens kijken naar wat een ‘wicked problem’ eigenlijk inhoudt. Een ‘wicked problem’ vertoont altijd een set specifeke kenmerken1. Zo wordt de ware aard van het probleem pas duidelijk wordt nadat een oplossing is geformuleerd. Ook is er geen vaste stopregel, en oplossingen zijn niet simpelweg goed of fout. Elk ‘wicked problem’ is nieuw en anders, waardoor er steeds behoefte is aan nieuwe oplossingen. Standaardoplossingen zijn dan ook niet voorgeschreven voor deze complexe uitdagingen.
Hoe weet je of je zelf te maken hebt met een ‘wicked problem’? Het lezen van een aantal voorbeelden kan daar bij helpen. Voorbeelden van ‘wicked problems’ op grotere schaal zijn onder andere klimaatproblemen en de onverwachte lancering van een disruptief product door een concurrent op de markt. Binnen organisaties kunnen vergelijkbare ‘wicked problems’ optreden. Denk aan situaties waarin je als organisatie een andere koers wil gaan varen en de organisatiecultuur niet meer goed aansluit op de huidige uitdagingen, of wanneer verschillende afdelingen niet op één lijn liggen wat betreft het nieuwe gemeenschappelijke doel. Ook het verbeteren van personeelsbehoud is een voorbeeld van zo’n ‘wicked problem’ waarbij de dynamiek van de totale organisatie er voor zorgt dat je te maken hebt met een opzichzelfstaande unieke uitdaging waar geen hapklare oplossing in voor handen is.
Hoe maken we nu het verschil wanneer we duidelijk te maken hebben met een ‘wicked problem’? Het omgaan met ‘wicked problems’ vergt een flexibele, inclusieve en creatieve aanpak. In een organisatie heb je daarnaast te maken met de sociale dynamiek in de organisatie bij het oplossen van het probleem. Door de structuur van de organisatie heb je vaak te maken met diverse groepen stakeholders die betrokken zijn bij de afdelingsoverstijgende problemen. Het systeemdenken helpt je om hiermee aan de slag te gaan. Deze methode houdt rekening met de complexe aard van problemen door te begrijpen dat elk onderdeel van een organisatie met elkaar verbonden is.
In onze volgende blog nemen we je diepgaander mee in hoe je systeemdenken effectief kunt inzetten om ‘wicked problems’ aan te pakken.
Wil jij ook graag ‘wicked problems’ te lijf gaan? Neem contact met ons op voor meer informatie over hoe onze expertise en methoden kunnen bijdragen aan het aanpakken van complexe uitdagingen en het bevorderen van positieve verandering.
[1] Conklin, Jeff (2003b). Dialog Mapping: An Approach for Wicked Problems.
